De hosts van een podcast die ik graag luister bedenken voor het nieuwe jaar geen goede voornemens, maar een jaarthema. Zo'n thema is iets dat je belangrijk vindt en waar je graag ruimte voor wilt maken zonder dat voor het hele jaar vast te leggen in concrete acties. Ik vind dat een heel mooi idee. Voornemens werken niet: je bedenkt (meestal in een paar dagen) iets dat je graag wilt doen en je toekomstige zelf moet zich daar vervolgens een jaar lang aan houden. Tegelijkertijd komen die voornemens ook niet uit het niets: ‘elke dag sporten’ komt waarschijnlijk voort uit de behoefte bewuster met je lichaam of je gezondheid om te gaan. Met die behoefte kun je iets: omzetten in een thema (‘Jaar van het lichaam’) bijvoorbeeld, dat, terwijl het jaar zich ontwikkelt, verschillende vormen aan kan nemen.
Een thema dat mij tegen het einde van 2022 veel bezighield, was de vraag hoe ik mijn vrije tijd besteed. Een gemiddelde vrije avond zag er zo uit: Ik scrollde wat door Twitter, Reddit, Trouw en verschillende andere websites en blogs en sloeg artikelen die me aanspraken op. Als ik na een of twee uur het scrollen zat was, opende ik m’n e-reader om de opgeslagen artikelen te lezen. Soms keek ik daarna een aflevering van een serie of probeerde ik nieuwe apps uit, of ik begon aan een zoveelste boek zonder eerst één van de 20 andere boeken waar ik aan was begonnen uit te lezen. Aan het einde van de avond had ik m’n avond op deze manier over het algemeen heel veel dingen gedaan, die ik allemaal mild interessant vond (het grootste deel was ik dezelfde avond nog vergeten) en die me een heel onrustig gevoel gaven (er waren nog eindeloos veel mild interessante dingen die ik niet had ontdekt). Het voelde als het opvullen van mijn tijd, terwijl ik tegelijkertijd met het eeuwig onbevredigde gevoel achterbleef dat ik niet toekwam aan de dingen die ik écht graag wilde doen, zoals me echt verdiepen in een bepaald onderwerp, of schrijven, of Spaans leren om met m’n schoonfamilie te kunnen praten.
Ik kwam in Four Thousand Weeks een mooie omschrijving tegen van dit gevoel:
The reason for this effect is straightforward: the more firmly you believe it ought to be possible to find time for everything, the less pressure you'll feel to ask whether any given activity is the best use for a portion of your time.
Whenever you encounter some potential new item for your to-do list or your social calendar, you'll be strongly biased in favor of accepting it, because you'll assume you needn't sacrifice any other tasks or opportunities in order to make space for it. Yet because in reality your time is finite, doing anything requires sacrifice, the sacrifice of all the other things you could have been doing with that stretch of time. If you never stop to ask yourself if the sacrifice is worth it, your days will automatically begin to fill not just with more things, but with more trivial or tedious things, because they've never had to clear the hurdle of being judged more important than something else.
Het deed me beseffen dat mijn tijd en aandacht inderdaad beperkt zijn en dat ik een leven lang met van-alles-en-nog-wat druk kan zijn (en me druk kan voelen) zonder ooit ergens verder mee te komen. Ik heb 2023 daarom omgedoopt tot ‘het jaar van de gerichte aandacht’. Het hoofdidee is dat ik mijn tijd en aandacht met meer intentie wil besteden: minder aan dingen die toevallig op m’n pad komen en meer aan dingen die ik belangrijk vind. Enkele subideeën voor nu zijn alvast:
- Feeds zoveel mogelijk uitbannen. Ik heb alle apps met feeds (Twitter, Reddit, Storytel, Spotify) verwijderd of geblokkeerd. Luisterboeken, muziek en podcastafleveringen kan ik alleen nog bewust via ouderwetse mp3’s op m’n telefoon zetten.
- Dagelijks-ig tijd besteden aan de dingen die ik belangrijk vind: naar buiten gaan, tijd met Daury doorbrengen, Spaans leren, schrijven.
- Maximaal één fictieboek tegelijk lezen. Voordat ik aan een volgende begin, moet ik de huidige uit hebben of bewust besluiten dat het m’n tijd niet waard is. Dit maakt de keuze voor het volgende boek een stuk intentioneler: in plaats van random aan allemaal dingen te beginnen, word ik gedwongen na te denken over de vraag welk boek ik echt graag wil lezen.
- Dit geldt ook voor onderwerpen (tijd/aandacht, geschiedenis van Amerika/Nederland/Japan, de space race, racisme) waar ik me in wil verdiepen middels non-fictie, podcasts of artikelen. Eén tegelijk in plaats van 100x net niets. Als ik nieuwe boeiende onderwerpen ontdek, krijgen die een plekje op de lijst. Als ik klaar ben met een onderwerp, kies ik iets uit die lijst.
- Een van de belangrijkste punten: Tijd leeg laten om te zien wat er gebeurt. Om te praten, te voelen, na te denken. Apparaten alleen intentioneel oppakken omdat ik er iets mee wil doen, niet om de tijd te vullen.
Iets anders:
Omdat ik heb gemerkt dat ik vaak met pijn en moeite levenslessen leer om ze vervolgens na een week weer te vergeten, ga ik proberen die bij te houden op deze pagina. De eerste dingen die naar boven zijn gekomen bij het bezig zijn met dit jaarthema heb ik er vast neergezet.